Een blog over een boerderij? Bij Anke? Ja, misschien verrassend, want we steken het niet onder stoelen of banken dat we het liefst zo vegan mogelijk leven en dat we het niet zo hebben op ‘het boerenleven’ zoals het er tegenwoordig meestal uitziet. Des te meer reden om vandaag mee te lezen hoe ik twee toffe mensen in het zonnetje zet 😉 Ongeveer een jaar geleden begonnen wij een langzame transfer van vegetarisch naar vegan. Inmiddels eten we thuis eigenlijk voor 99 procent vegan. Onderweg doe ik wat ik kan, maar ik doe niet moeilijk over vegetarisch eten als het zo uitkomt, bijvoorbeeld als we de bergen ingaan. Gewone melk moet ik echt niets van hebben en dus heb ik wel altijd haver- of sojamelk bij me voor de koffie, maar een ijsje heb ik dan gek genoeg weer niet zoveel moeite mee.
Sinds we dit avontuur zijn gestart, heb ik best wel een hekel aan boerderijen gekregen. De peuter wil nog wel eens graag bij de koeien kijken en ik vind het altijd vervelend voelen. Het idee dat die dieren alleen leven om geïnsemineerd te worden waarna hun kalfje altijd direct wordt afgepakt, om dan na een paar jaar op zeer stressvolle wijze naar de slachterij te gaan, vind ik echt heel erg rot.
Wel moet ik zeggen dat de beeldvorming die je hierover vaak op internet krijgt niet helemaal eerlijk is; ik kreeg van daaruit het idee dat koeien altijd moord en brand gillen als hun kalfjes worden weggehaald, maar Jacqueline legde mij uit dat dit júist als ze direct worden weggehaald bij hen op de boerderij niet gebeurt. Zij vinden dit weghalen overigens net zo goed lastig. Op dit moment is er op hun boerderij geen andere oplossing door de regelgeving van de overheid en kiezen ze ervoor het te doen zoals ze het nu doen.
Het is alweer even geleden dat ik met Jacqueline van Makor in contact kwam en ik raakte met haar in een mooi gesprek met wederzijds begrip over dit onderwerp. Zij is aromatherapeut en kruidengeneeskundige en studeert op dit moment ook nog voor klinisch kruidengeneeskundige en orthomoleculaire voedingsleer. Ze woont met haar man Marco op een biologische, regeneratieve boerderij. Dat houdt bijvoorbeeld in dat hun bodem helemaal onbewerkt is. Ze gebruiken dus geen gewasbescherming (pesticiden) en halen met de hand of schoffel onkruid weg. Ze vergroten de biodiversiteit en creëren juist vruchtbare bodemgrond ipv het ‘op te gebruiken’. CO2 wordt opgevangen in plaats van uitgestoten, vervuiling en afval geminimaliseerd en er wordt gebruik gemaakt van eigen bodemwater en duurzame energie.
Zo’n boerderij is heel uniek, want hiervan zijn er op dit moment nog niet zoveel in Nederland. Veel gangbare en biologische boeren geloven dat deze manier van boeren op bepaalde grond niet kan, maar het kan echt op alle bodems: van klei tot zand tot veen. Dit is allemaal al heel bijzonder, maar ik vind dat ze zich vooral groots onderscheiden in hoe ze met hun koeien omgaan. Marco kent ze alle 90 bij naam en je zou Jacqueline eens moeten horen praten over hoe het is om na 14 jaar afscheid van een koe te nemen.
De koeien van Marco en Jacqueline zijn 8 tot 8.5 maanden per jaar buiten. Campina beweert tegenwoordig op hun verpakkingen dat hun koeien 120 dagen per jaar buiten zijn, maar die koeien grazen niet buiten: ze ‘zijn’ er alleen. Campina beweert overigens ook dat je als biologische boer geen toekomst hebt omdat er te weinig vraag naar biologische boer-producten is, maar er is juist een tekort. Wist je trouwens dat bijna 70 procent van de niet-biologische melk uit NL wordt geëxporteerd?
Ik vind het systeem zoals het is niet goed en dat vinden Jacqueline en Marco ook. Die overmatige consumptie en de idiote, agressieve en onnatuurlijke manier waarop er met dieren en natuur wordt omgaan, deed mij en Gergö beslissen om zoveel mogelijk vegan te leven. Jacqueline heeft zelf ook jaren vegan gegeten, maar werd er hartstikke ziek van. Na een hele lange zoektocht heeft ze nu een voedingspatroon gevonden wat voor haar werkt en ze schrijft ook vaak over het feit dat het met eten nóóit ‘one size fits all’ is.
Dat kan ik volledig beamen. Mijn zusje Sarie mag geen melkproducten en kan absoluut niet tegen peulvruchten. Alle soorten erwten, bonen, etc. én ook heel veel noten (en nog een lijst van 60 andere dingen) kan ze slechts in piepkleine beetjes eten, te weinig om haar lichaam te onderhouden. Zij zegt altijd: ik eet vegan, maar wel een stukje vlees. Ik begrijp en respecteer dat.
Ik ken geen boerenmensen die zó begaan zijn met hun dieren als Jacqueline en Marco. Treft deze dieren uiteindelijk hetzelfde lot? Ja. Vind ik dat oké? Nee, echt niet, ik vind dat héél moeilijk. Maar echt; áls ze dan ergens op een boerderij moeten zijn, dan alsjeblieft bij Jacqueline en Marco, waar ze voor de eerste dag dat ze in de lente weer naar buiten mogen opletten of het niet te zonnig is zodat ze hun uiers niet verbranden <3 (hoe lief is dat) en de dieren in de herfst ’s avonds zelf terug naar de stal komen lopen.
De koeien van Marco en Jacqueline gaan naar een kleinschalige slachter, waar maar een paar koeien per keer worden geslacht. Ze komen gegarandeerd in biovlees terecht en niet gemengd met gangbaar vlees. Van de overheid moeten ze wel meer koeien wegdoen dan hen lief is, maar de kalfjes die ze niet mogen houden gaan naar een biologische klaverboerderij waar ze buiten lopen, biologisch gras en voer krijgen, etc.
Voor mij is het niet zwart-wit. Dat vond ik eerst wel, maar als ik goed naar mensen luister zie ik dat iedereen zijn best doet er wat van maken. Volgens mij is dat het beste scenario dat we allemaal de stappen nemen die in onze mogelijkheid liggen om er wat beters van te maken en voor ons betekent dit zoveel mogelijk vegan eten en anders vegetarisch. Maar: begrijp ik dat de Inuït grotendeels van vis leven? Ja en ik vind dat volledig oké: hun lichamen hebben zich hierop afgestemd. Dat is namelijk echt een dingetje; er zijn zelfs voorbeelden van mensen die voor de buitenwereld een verschrikkelijk eenzijdig dieet lijken te hebben (slechts een paar producten), maar hun lichamen halen er toch uit wat zíj nodig hebben.
Jacqueline staat open voor ieder gesprek en kan er prachtig over vertellen, ik vind de manier waarop zij in een hectische wereld van meer-meer-meer vormgeven aan het boerenleven écht heel dapper en mooi. Jacqueline en Marco zien heil in een weg van kleinschalige, lokale, biologische producten, waarbij er eens in de zoveel tijd een koe voor een bepaalde gemeenschap wordt geslacht. Eigenlijk zoals vroeger dus.
Van mij mogen alle boerderijen in NL vervangen worden door regeneratieve, biologische boerderijen, dat lijkt me een alvast een prachtige stap op weg naar een natuurlijkere, rustigere en gezondere wereld.
Je kunt Makor vinden op www.makor.care of op Instagram: www.instagram.com/makor.care